In gesprek met de kiezer... (Deel 2)

Door Webredactie Noardeast-Fryslân op 11 maart 2019 om 09:54

In gesprek met de kiezer... (Deel 2)

Lioessens. Onze fractievoorzitter “In gesprek met de kiezer…” Om inzicht te krijgen in verschillende problemen, gaan wij als ChristenUnie Noardeast-Fryslân de hele gemeente doorkruisen. Namens enkele aan- en omwonenden van de oude dijk tussen Oostmahorn en Paesens zijn wij attent gemaakt betreffende de vroegmiddeleeuwse dijk nabij Lioessens en vraagt men hiervoor aandacht. Gaat historie samen met modern materieel? In gesprek met fam. Bleeker…

De enige coupure van deze oude slaperdijk die doorgang biedt aan een openbare weg is sinds de zomer van 2016 door landbouwverkeer en/of vrachtverkeer ernstig beschadigd. Zie de bijgaande foto’s van respectievelijk augustus 2016 en januari 2019. Tevens gaat hierbij een foto van de coupure van Alddyk 2.

De oude dijk (Alddyk) is sinds 1592 toen de Anjumer en Lioessenser-polder werd omdijkt een slaperdijk. Tot vier jaar geleden functioneerde de dijk nog als regionale waterkering en werd als zodanig onderhouden door de eigenaar, het Wetterskip Fryslân. In het Waterhuishoudingsplan 2010-2015 schrijft het dagelijks bestuur van het Wetterskip op pagina 35 over de Alddyk het volgende: “Het waterschap kan het waterstaatkundige beheer en het onderhoud van de Alddyk stoppen en, indien gewenst, deze dijk overdragen aan derden. Hierbij moet wel recht worden gedaan aan de cultuurhistorische waarde van de dijk met zijn elf coupures ( afsluitbare doorgangen in de waterkering)."

Aan- en omwonenden van de Alddyk hebben uiteraard al kort na dat de schade was ontstaan dit gemeld aan het Wetterskip. De reactie van het Wetterskip was dat het bestuur van het Wetterskip had besloten dat het onderhoud aan de oude dijk minimaal zou zijn sinds de dijk geen waterkerende functie meer had en dat derhalve van herstel van de coupure geen sprake kon zijn. Alleen in geval van gevaarlijke situaties zou het Wetterskip tot actie overgaan. Hoewel de schade aan de coupure al eerder gemeld was aan de gemeente Dongeradeel, is de schade door middel van het doorzenden foto’s en andere documentatie pas opnieuw in de zomer van 2018 onder de aandacht gebracht van de gemeente. Een ambtenaar die zich vervolgens terstond met onze melding heeft beziggehouden. Laatste bericht van hem daterend van 11 februari jl. was, dat de verantwoordelijke wethouder besloten had dat er vooralsnog geen gesprek komt op bestuurlijk niveau tussen de gemeente en het waterschap, maar dat er een brief zal worden gestuurd waarin het Wetterskip gewezen wordt op haar verantwoordelijkheid de dijk en de coupures te onderhouden.

In het Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel dat vastgesteld is op 27-6-2013 hebben de oude dijk, de coupures en de dijkbalkhuisjes een beschermde status gekregen. Die beschermde status betekent helaas niet dat de gemeente de eigenaar van de dijk kan dwingen de dijk en de coupures teonderhouden. Dat kan alleen als de oude dijk als rijks- of als gemeentelijk monument zou worden aangewezen. Zie voor de huidige beschermde status van de oude dijk de site: https://www.ruimtelijkeplannen.nl/viewer

Komend vanaf het zuiden maakt de weg direct na de Dyksterwei/Alddyk coupure een scherpe haakse bocht. Langere vrachtauto’s hebben moeite deze bocht te maken. Vaak worden de kanten van de coupure geraakt. Eén keer moest een vrachtwagen met oplegger die zich geheel had klemgereden met behulp van een takelwagen bevrijd worden. Deze situatie is in de bietenoogsttijd nog moeilijker voor de chauffeurs als de direct noordelijk van de coupure de langs de weg liggendebietenopslagplaats vol ligt. Dit “bietenplak” biedt als het leeg is de chauffeurs nog enige manoeuvreerruimte. Ook de steeds groter worden agrarische werktuigen van de boeren die werken in de polder zorgen voor problemen. Er moet zeer zorgvuldig worden gemanoeuvreerd om schade aan werktuigen en aan de coupure te vermijden. En dat vermijden is dus in de zomer van 2016
tenminste tweemaal niet gelukt.

Het Wetterskip heeft twee jaar geleden het oostelijk van de N361 gelegen deel van de oude dijk verkocht aan een melkveehouder. Hij heeft daarmee zijn mest- en fosfaatrechten vergroot. Verder verpacht hij de oude dijk aan pony- en schapenhouders. Het Wetterskip heeft getracht het westelijkgelegen van de N361 gelegen deel van de oude dijk te verkopen aan aanwonende boeren en burgers. Er waren niet voldoende aspirant-kopers om het hele westelijke stuk te kunnen verkopen. Het Wetterskip heeft toen in tenminste twee gevallen gebruik gemaakt van de voorwaarde dat als niet het hele westelijk deel verkocht zou kunnen worden het voorlopige koopcontract ontbonden zou worden. Aanwonende boeren hebben geen belang bij koop, vooral ook omdat ze inzien dat ze de dijk niet kunnen onderhouden gezien het steile talud van de dijk. Het Wetterskip onderhoudt de dijk minimaal: hij wordt één keer per jaar geklepeld. Het gevolg is dat de dijk verruigt en dat de boeren met land langs de oude dijk steen en been klagen over de onkruidzaden die op hun land waaien.

Bovenstaande betekent volgens ons dat een brief aan en een eventueel gesprek met het Dagelijks Bestuur van het Wetterskip Fryslân over het verantwoordelijk zijn voor onderhoud van dijk en coupures uiteraard zinvol kan zijn. Maar, er zijn nog een viertal punten die ons inziens aan de orde
moeten komen:

1. zal de gemeente zich ook moeten beraden of de restauratie van de beschadigde coupure zinvol is als gezien de verkeerssituatie ter plekke niet ook tegelijkertijd de coupure wordt
verbreed. Uiteraard zal bij een eventuele verbreding van deze coupure de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed als adviseur moeten worden ingeschakeld.

2. zal de gemeente wat ons betreft zich moeten afvragen of het aanwijzen als gemeentelijk monument en/of als rijksmonument het niet veel makkelijker zal maken de beschermde
status te handhaven en, ook niet onbelangrijk, het ook makkelijker zal maken om subsidie te krijgen, bijvoorbeeld voor het restaureren van de nu al vele jaren verwaarloosde balkhuisjes.

3. zou wat ons betreft de gemeente ook in gesprek moeten gaan met het Wetterskip over een goede beheersvorm voor deze in de 11 e en 12 e eeuw opgeworpen waterkering die dankzij het jarenlange beheer van waterschappen nog in zo’n goede staat verkeerd. Het beheer er van zoals het Wetterskip van plan was en misschien nog steeds van plan is, zal resulteren in een versnipperd beheer door particulieren dat zal leiden tot verwaarlozing en verruiging. Waarom niet samen met het Wetterskip het gesprek geopend met bijvoorbeeld It Fryske Gea, Landschapsbeheer Friesland en Natuurmonumenten om toe een goed beheer tekomen.

4. is gezien de geschiedenis van deze oude dijk een goed onderhoud en goed beheer van deze dijk ook van toeristische waarde. Vergelijkbare dijken aan de Groningse kant van het
Lauwersmeer zijn bijvoorbeeld van veel recentere datum en zijn ook niet zo goed bewaard gebleven.

Gezien de cultuur-historische waarde verdient het herstel en behoud meer dan aandacht…